Blog vetpercentage

Om iets te zeggen over iemands gezondheid kun je onder andere kijken naar iemands gewicht, iemands lengte ten opzichte van dat gewicht (de zogenaamde body mass index of BMI = gewicht(in kg)/lengte(in meters)²), naar iemands nekomvang, buikomvang, tailleomvang, heupopvang, naar iemands vetpercentage, naar iemands ‘lean body mass’ (het gewicht minus de hoeveelheid vet) en naar iemands spiermassa. Sommige van deze maten zijn gemakkelijk te meten (lengte, gewicht, BMI, nek-, buik-, taille- en heupomvang), andere, zoals de vet- en spiermassa zijn juist veel moeilijker betrouwbaar te meten, omdat daarvoor speciale apparaten, zoals een BodPod (een Air Displacement Plethysmography of ADP-machine), een MRI- of een DEXA-scanner nodig zijn.

Voor veel mensen zal het, zeker in eerste instantie en binnen de huidige reactieve gezondheidszorg (er wordt pas iets gedaan -vergoed- als je ziek bent) lastig zijn om een
meting van het vetpercentage met behulp van een BodPod- of MRI-scanner te krijgen. Hoewel deze apparaten zeer nauwkeurig zijn, hebben ook deze dure machines afwijkingen tot 5% in de uitkomsten (ref). Hieronder volgt een lijst van de meer toegankelijke, alternatieve opties, die alle hun voor- en nadelen hebben.

1. Kijken naar een plaatje (bron)

2. Calculators

Door het vergaren van data zijn er inmiddels ook een aantal calculatoren ontwikkeld om je vetpercentage te bepalen. Zo kan bij vrouwen een indruk van het vetpercentage worden gekregen door heupomvang, buikomvang en lengte in onderstaande tabel te gebruiken (tabel 1). Voor mannen is er een correlatie gevonden tussen gewicht en polsomvang (tabel 2).

De meest gebruikte en tot op heden nauwkeurigste calculator is echter degene die wordt gebruikt door het Amerikaanse leger. Voor deze calculator wordt bij mannen de omtrek van de nek en de buik (ter hoogte van de navel) en bij vrouwen de omtrek van de nek, de buik en de heupen in de berekening meegenomen. De nauwkeurigheid van deze US Navy Equation zou ook minder dan 5% afwijking hebben. Het bijkomende voordeel is uiteraard dat het vetpercentage op deze manier met een simpel meetlint al relatief nauwkeurig en gewoon thuis kan worden ingeschat (https://www.omnicalculator.com/health/navy-body-fat). -> gebruik onze Online Zaffire calculator om je vetpercentage te berekenen.

3. Een huidplooimeting

Bij een huidplooimeting wordt met een speciale tang op een aantal (meestal op 3, 4 of 7) specifieke plekken de dikte van de huidplooi gemeten. De schatting van je totale
vetpercentage op basis van die metingen geeft een redelijk nauwkeurige schatting als de meting wordt uitgevoerd door iemand met ervaring (afwijking tot 5-8,5% (ref)).
Gebruik als je op deze manier zelf je vetpercentage wilt meten bij voorkeur een meer professionele ‘tang’, zoals de Harpenden huidplooimeter, als zijn er ook iets minder professionele en dus minder dure redelijk goede analoge en digitale huidplooimeters.
Over het algemeen geldt, hoe meer huidplooimetigen je doet, des te nauwkeuriger de inschatting van je vetpercentage. Let op, bij mannen en vrouwen wordt er voor een 3 en 4 puntsmeting op verschillende plaatsen gemeten!

3-punts huidplooimeting

De eenvoudigste manier om het vetprecentage met een huidplooimeting te bepalen is de drie-punts huidplooimeting. Bij vrouwen moet hiervoor de huidplooi supra-iliacaal (in de flank), de huidplooi op het dijbeen en de huidplooi op de triceps (de onderkant van de bovenarm) gemeten worden. Bij mannen moet een huidplooi op de borst, op de buik en op de zijkant van het bovenbeen gemeten worden (bron plaatjes/figuren: https://www.bodybuildingmealplan.com/body-fat-percentage-calculator/).

Formule vrouwen bij 3-puntsmeting:
Vet% = 495 / ((0.41563 * s) – (0.00112 * s * s) + (0.03661 * a) + 4.03653) – 450
(s = de som van de huidplooien in mm)
(a = de leeftijd in jaren)

Formule mannen:
Vet% = 495 / (1.10938 – (0.0008267 * s) + (0.0000016 * s * s) – (0.0002574 * a)) – 450
(s = de som van de huidplooien in mm)
(a = de leeftijd in jaren)

4-punts huidplooimeting

De nadien nauwkeurigste meting is de 4-puntsmeting. In dit geval wordt bij vrouwen in de flank, op de buik, de zijkant van het bovenbeen en achterzijde van de bovenarm gemeten en bij mannen in de flank, op de buik, de zijkant van het bovenbeen en op de borst.

De formule voor het vetpercentage voor een vrouw is nu:
Vet% = (0.29669 * s) – (0.00043 * s * s) + (0.02963 * a) + 1.4072

En voor een man:
Vet% = (0.29288 * s) – (0.0005 * s * s) + (0.15845 * a) – 5.76377

7-punts huidplooimeting

De nauwkeurigste manier om iemands vetpercentage te bepalen met behulp van een
huidplooimeting is de 7-punts meting, waarbij zowel bij vrouwen als mannen op de borst,
onder de oksel, op de buik, in de flank, op het bovenbeen, onder het schouderblad en aan
de achterzijde van de bovenarm wordt gemeten.

Voor vrouwen is de formule voor het percentage lichaamsvet nu:
Vet% = 495 / (1.097 – (0.00046971 * s) + (0.00000056 * s * s) – (0.00012828 * a)) – 450

En voor mannen:
Vet% = 495 / (1.112 – (0.00043499 * s) + (0.00000055 * s * s) – (0.00028826 * a)) – 450
Bron: https://krachttraining.info/vetpercentage-berekenen-huidplooimeting/

4. Bio-impedantie of bio-electrische impedantie analyse (BIA)

Bij bio-impedantie wordt gebruik gemaakt van het feit dat vet en spier respectievelijk een relatief goede en slechte geleider zijn van elektriciteit. Door op twee plaatsen op je lichaam, idealiter op de pols en enkel, een electrode te plaatsen en vervolgens de weerstand tussen die beide elektrodes te meten kan met behulp van een formule, waarin ook nog enkele andere variabelen zoals geslacht en lengte worden meegenomen, het vetpercentage worden ingeschat. Professionele, gevalideerde apparaten die op deze manier het vetpercentage kunnen meten, zoals de Tabita Pro, staan vaak in sportscholen en soms in medische praktijken. Deze apparaten hebben een afwijking van 3-5% (ref). Naast het meten van de bio-impedantie tussen pols en enkel zijn er ook niet-professionele weegschalen die een schatting van je vetpercentage doen op basis van de geleiding tussen je twee voeten.
Deze apparaten zijn vele malen minder nauwkeurig (afwijking 5-20%) en hebben daarom niet de voorkeur. Tot slot zijn er sinds kort ook enkele BIA-meters die in de thuissituatie niet via enkel de voeten, maar ook via de handen meten. Hoe nauwkeurig deze apparaten zijn zal in de toekomst moeten blijken.

5. Dexa-scan

De meest nauwkeurige manier om de hoeveelheid lichaamsvet te meten is uiteraard het maken van een 3-dimensionale scan, waarbij de complete lichaamssamenstelling bekeken kan worden. Door zo’n scan kan bovendien niet alleen een nauwkeurige indruk van het vetpercentage, maar ook van de botdichtheid en de spiermassa verkregen worden. Bij deze scan wordt gebuikt gemaakt van röntgen-straling (in een zeer lage dosis) en een DEXA (dual- energy x-ray absorptiometrie) wordt om die reden alleen bij een gekwalificeerde professional laten uitvoeren, wat in de meeste gevallen een ziekenhuis of een privékliniek zal betreffen, maar in toenemende mate zijn deze machines ook op andere locaties te bezoeken.